دعاوی کیفری افترا؛
وقتی حقیقت زیر سوال می‌رود
افترا یکی از آن موضوعاتی است که ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد. در دنیای امروز که اطلاعات با سرعت برق در فضای مجازی و دنیای واقعی منتقل می‌شود، گاهی اوقات اتهامات ناروا و نادرست به افراد وارد می‌شود که زندگی آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما افترا چیست؟ چه تبعاتی دارد؟ قانون درباره آن چه می‌گوید؟ در این مقاله می‌خواهیم به زبان ساده و قابل فهم، همه چیز درباره دعاوی کیفری افترا را با شما در میان بگذاریم.
افترا چیست؟
افترا به معنای نسبت دادن یک رفتار یا عملی به فردی است که واقعیت ندارد و باعث ضرر به اعتبار و آبروی آن فرد می‌شود. وقتی کسی چیزی را به شما نسبت می‌دهد که حقیقت ندارد، این یک نوع جرم است که به آن افترا می‌گویند. افترا ممکن است به صورت گفتاری، نوشتاری یا هر گونه انتشار اطلاعات نادرست انجام شود.
مثلاً اگر کسی بدون دلیل و سندی به شما بگوید که مرتکب دزدی یا خیانت شده‌اید، این افترا محسوب می‌شود.
چرا افترا جرم است؟
افترا نه تنها باعث خدشه‌دار شدن شخصیت افراد می‌شود، بلکه می‌تواند زندگی شخصی، اجتماعی و کاری آن‌ها را به خطر بیندازد. آبرو و اعتبار افراد در جامعه اهمیت زیادی دارد و هر گونه خدشه به آن می‌تواند پیامدهای سنگینی به دنبال داشته باشد.
قانون‌گذار برای محافظت از حقوق افراد و جلوگیری از سوءاستفاده‌های اینچنینی، افترا را جرم اعلام کرده است و مجازات‌هایی برای آن تعیین کرده است.
ارکان تشکیل‌دهنده جرم افترا
برای اینکه جرم افترا محقق شود، چند رکن اصلی باید وجود داشته باشد:
نسبت دادن عملی مجرمانه یا نادرست به فرد: فرد متهم باید به عملی که جرم است یا نادرست بودن آن قطعی است، متهم شود.
عدم اثبات ادعا: ادعای مطرح شده باید بدون مدرک یا دلیل باشد؛ اگر ادعا ثابت شود، دیگر افترا نیست.
ضرر به آبرو و اعتبار فرد: این نسبت دادن نادرست باید باعث ضرر به حیثیت و شخصیت فرد شود.
انواع افترا
افترا می‌تواند در شکل‌های مختلفی ظاهر شود:
افترا کلامی: نسبت دادن اتهام نادرست به صورت گفتاری، مثل در جمع به کسی بگویند دزد یا متقلب است.
افترا نوشتاری: نوشتن مطالب دروغین و نشر آن در روزنامه، شبکه‌های اجتماعی یا پیامک.
افترا تصویری یا رسانه‌ای: استفاده از تصاویر، فیلم‌ها یا صداهایی که فرد را به شکل نادرست متهم می‌کند.
مجازات افترا در قانون ایران
قانون مجازات اسلامی در مورد افترا بسیار صریح است. اگر فردی بدون دلیل و مدرک، کسی را به جرم یا عمل ناپسندی متهم کند، ممکن است به حبس یا جزای نقدی محکوم شود.
مجازات افترا معمولاً شامل حبس از چند ماه تا چند سال و جریمه مالی است، البته میزان مجازات بستگی به شدت جرم و نوع افترا دارد.
تفاوت افترا با توهین و تهمت
گاهی این کلمات به جای هم استفاده می‌شوند اما تفاوت‌هایی دارند:
افترا: نسبت دادن عملی نادرست و مجرمانه که باعث خدشه‌دار شدن شخصیت می‌شود.
تهمت: اتهام ناروا به کسی که می‌تواند به صورت کلامی یا نوشتاری باشد و بیشتر درباره اتهامات خاص است.
توهین: بی‌احترامی به شخص با استفاده از الفاظ و رفتارهای تحقیرآمیز، بدون اینکه الزاماً عملی به او نسبت داده شود.
دعاوی کیفری افترا؛ چگونه شکایت کنیم؟
اگر کسی به شما افترا زده است، می‌توانید با مراجعه به مراجع قضایی شکایت خود را ثبت کنید. مدارکی مثل پیامک‌ها، فایل‌های صوتی، عکس یا شهادت شاهدان می‌تواند به اثبات شکایت شما کمک کند.
دادگاه پس از بررسی شواهد و شنیدن اظهارات طرفین، حکم مقتضی را صادر می‌کند. در صورت اثبات جرم، مجازات قانونی اعمال خواهد شد.
افترا در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی
با گسترش شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی، افترا به شکل‌های جدیدی نمایان شده است. انتشار اطلاعات نادرست، شایعات و اتهامات در این فضا می‌تواند سریع‌تر و گسترده‌تر به افراد آسیب برساند.
قانون‌گذار در چند سال اخیر قوانین خاصی را برای مقابله با افترا و جرایم مشابه در فضای مجازی تصویب کرده است تا از حقوق کاربران و افراد جامعه محافظت کند.
چگونه از افترا جلوگیری کنیم؟
قبل از اینکه حرف یا مطلبی را منتشر کنیم، باید مطمئن باشیم که حقیقت دارد.
از بیان اتهامات بدون مدرک خودداری کنیم.
در مواجهه با افترا، سریع واکنش نشان داده و از طریق مراجع قانونی اقدام کنیم.
آموزش‌های حقوقی و فرهنگی می‌تواند در کاهش این نوع جرایم نقش مهمی ایفا کند.
موسسه عدالت‌دانان لاهوت؛ همراه شما در مسیر عدالت
اگر با موضوع افترا یا هر نوع دعوای کیفری دیگری مواجه شده‌اید و نیاز به مشاوره یا حمایت حقوقی دارید، موسسه عدالت‌دانان لاهوت با تیم وکلای مجرب و متعهد آماده خدمت‌رسانی به شماست.
این موسسه با دانش به‌روز و تجربه فراوان در دعاوی کیفری، همراه شما خواهد بود تا حقوق‌تان به بهترین شکل ممکن حفظ شود.
برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره می‌توانید به وب‌سایت رسمی موسسه مراجعه کنید: